Σάββατο 2 Φεβρουαρίου 2013

"ΒΟΟΣ ΠΕΡΑΣΜΑ" -ΜΕΒΛΑΝΑ - ΣΟΥΦΙ


Έβλεπα μπροστά μου
ένα από τα λίγα που δεν κατάφερε ο Κεμάλ.
Βρισκόμουν στο μέσω της εκμηδένισης του Εγώ του ατόμου μέσα στο Ιερό σταυροδρόμι του Νεοπλατωνισμού του Χριστιανισμού του Ινδουισμού , μεταρσιωμένα  με τον Σουφισμό.
Με είχαν δεχτεί σαν μέρος του δικου  τους σώματος σαν ένα κομματάκι στην ακολουθία των ουράνιων σφαιρών







Στους διάφορους μύθους εικονίζονται συμβολικά οι μεταλλαγές της ζωής, η  φύση οι μάχες οι εσώτερες του ανθρώπου και του πνεύματος με τους γήινους πόθους. Εδώ που βρεθήκαμε ισορροπούσαμε πάνω στο νήμα της Φιλοσοφίας που ενώνει την ανθρώπινη σκέψη.  Τι βρήκα πρώτα από όλα ενδιαφέρον; Την λειτουργική συνάθροιση των ανθρώπων με τις άσπρες κελεμπίες που ερεθίζουν τα μάτια και την σκέψη. Ο ουδέτερος χρόνος , το κτίριο, τα λιτά αντικείμενα, οι φιγούρες , όλα σε μια κοινή συνισταμένη. Με λίγα λόγια κανείς δεν  θα μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος μπροστά στην αδελφότητα των Δερβίσηδων.  Ανεβήκαμε την ξύλινη σκάλα , ενώ στα αυτιά μας έφταναν μπερδεμένες μουσικές από διάφορα όργανα που κουρδίζονταν ταυτόχρονα.  Ο Δερβίσης που μας δέχτηκε, με μια μεγαλοπρεπή χειρονομία έδειξε τη θέση δίπλα του. Στο βάθος της μεγάλης αίθουσας κάθονταν αυτοί που αργότερα θα τους αποκαλούσα Ανθρώπους-πνεύματα. Αυτό γιατί ένοιωθα πως έκανα ένα ταξίδι αιώνων για να φτάσω τελικά εδώ, στα βάθη της Τουρκίας , που ο άνθρωπος στριφογυρίζει στον χρόνο. Το σκηνικό ήταν απερίγραπτα όμορφο . Έξω  ένα μισόγεμο φεγγάρι και μέσα σε ένα άλσος κάπου χίλια στρέμματα υψωνόταν το μοναστήρι που ο αρχιτέκτονας είχε καταφέρει να ισορροπήσει  την πέτρα  με τα μάρμαρα στη πρόσοψη , περιορίζοντας την πολυτέλεια και τονίζοντας τις πολλές μύτες στις στέγες που έδειχναν την ένωση της γης με τον ουρανό. Έμαθα ότι το φιλοσοφικό και θεολογικό ρεύμα της Αραβικής φιλοσοφίας δίδασκε την αναζήτηση της αγνότητας από τον λόγο και τα πρότυπα των προφητών , που χάνονταν μέσα στους αιώνες. Είχαν  θεωρηθεί όμως οι εχθροί της Κεμαλικής προόδου. Ακόμα και το προσκύνημα στο τάφο του ΜΕΒΛΑΝΑ απαγορεύτηκε. Και όπου υπάρχει απαγόρευση υπάρχει και αντίδραση. Έβλεπα μπροστά μου ένα από τα λίγα που δεν κατάφερε ο Κεμάλ. Βρισκόμουν στο μέσω της εκμηδένισης του Εγώ του ατόμου μέσα στο Ιερό σταυροδρόμι του Νεοπλατωνισμού του Χριστιανισμού του Ινδουισμού , μεταρσιωμένα  με τον Σουφισμό. Με είχαν δεχτεί σαν μέρος του δικου  τους σώματος σαν ένα κομματάκι στην ακολουθία των ουράνιων σφαιρών. «Η ένωση με το θείο , το οποίο βρίσκεται παντού , μέσα σε κάθε τι, είναι ο πρωταρχικός σκοπός μας»  , μου είπε σαν μέσα από τα μάτια του τα βαθιά , ο Δερβίσης. Με ξάφνιασε αναφέροντας τον Επίκουρο και την σκέψη του Ηράκλειτου. Συνέχισε: «κάθε χορευτής που  περιστρέφεται , είναι σαν το ήλιο, οι άλλοι χορευτές που επίσης περιστρέφονται , συμβολίζουν τους λοιπούς πλανήτες που περιφέρονται γύρω από τον ανυπέρβλητο ζωοδότη. Οι κυκλικές κινήσεις που θα δεις βασίζονται στη φιλοσοφία, ότι η κίνηση πρέπει να επιστρέφει  και πάλι στο σημείο της αφετηρίας της.  Άρα είναι κυκλική και η φορά της κίνησης είναι αντίστροφη της κίνησης των δεικτών του ρολογιού. Κατά την περιστροφή η μια παλάμη είναι στραμμένη προς τον ουρανό και η άλλη στραμμένη προς την γη. Η ενέργεια που προέρχεται από ψηλά ,έχει ως δέκτη την άνωθεν στραμμένη παλάμη. Σημείο εξόδου της θεϊκής ενέργειας , μέσα από την οποία διαχέεται  σε όλη την οικουμένη , αποτελεί η άλλη παλάμη , που «αντικρίζει» την  γη. Η έκσταση , η ένωση, πραγματοποιείται μέσα από την σταδιακή αύξηση του ρυθμού με τον οποίο εκτυλίσσεται η τελετή. Βέβαια αυτή είναι μια διαφορά που χαρακτηρίζει αδελφότητα από αδελφότητα δερβίσηδων». Σταμάτησε και χαιρέτησε και πάλι , με μια μεγαλοπρεπή χειρονομία τους νέους στην συνάθροιση της αδελφότητας. Με κοίταξε και ζήτησε την γνώμη μου για το μεγαλύτερο διαχρονικό ερώτημα:
«Που βρίσκεται ο Θεός σου;”
Πιάστηκα από τους μεγάλους Έλληνες που είχε αναφέρει: «Αν δεν ισχύει η θεωρία του Επίκουρου και υπάρχει δημιουργία, είναι πνεύμα ο Θεός Αν όμως δεν υπάρχει και είναι υλισμός τότε ισχύει η θεωρία του Σωματιδίου. Έτσι είμαστε μέρος του Θεού, αφού έχουμε σωματίδια, μέρος του Σύμπαντος , υπομέρος  του Σύμπαντος , άρα ο Θεός είναι μέσα μας. Ο Ηράκλειτος ανάφερε ότι ο Θεός  «Ενυπάρχει» .
Έγνεψα στον  Νίκο να μεταφράσει στη γλώσσα του , αν και κατάλαβα πως γνώριζε τα νοήματα αυτά μέσα από την μελέτη του στην Αρχαία Φιλοσοφία. Ο Νίκος ενθουσιασμένος μου είπε ότι ήταν ιδιαίτερα χαρούμενος για το τελετουργικό που παρακολουθούσαμε και πως ήταν ιδιαίτερη τιμή που μας δέχτηκαν. Τώρα για να νοιώσουμε όλη την ένταση της εμπειρίας και να διαπεράσει μέχρι και το υποσυνείδητο αυτό το συναίσθημα πρέπει να «λογοκρίνουμε» την ίδια την λογική μας και να αφεθούμε στην ασυγκράτητη δύναμη της αέναης κίνησης του χορού που άρχιζε στο ρυθμό της τελετουργίας . Ήμουν μέρος του κύκλου, καθισμένος  «μέσα» στα πόδια μου  σε μια στάση μιας ιδιότυπης γιόγκα όπως και οι δεκάδες  δερβίσηδες που κύκλωναν τους  χορευτές των «ουράνιων σφαιρών». Άκουγα ιδέες και όρους να επαναλαμβάνονται ακτινωτά  από τα τόξα του κύκλου και Σούφες  με επικλήσεις  να δίνουν το στοιχείο του ρυθμού. Οι δερβίσηδες στο κέντρο του κύκλου με γρήγορο ρυθμό και ιλιγγιώδη επιτάχυνση χάραζαν στο άπειρο σπείρες , κύκλους και σταυρούς. Καθώς  η ένταση βαθμιαία αύξανε, οι χορευτές  συναντούσαν την πύλη της υπέρβασης και περνούσαν σε όλους την έκσταση  και την μέθη. Έδειχναν ότι επαναλαμβάνοντας τις κινήσεις τους , επαύξαναν την δύναμη και την ένταση της εμπειρίας. Και όσο αυξάνει αυτή η ένταση , τα όρια του σώματος σταδιακά υποχωρούν και ανοίγει η πύλη της απελευθέρωσης . Ο χορός τους , επέτρεπε στην ύλη  να πετάξει προς την πνευματικότητα , στον ρυθμικό πυρήνα του σύμπαντος. Βλέποντας μέσα στο φως των κεριών τις περιστρεφόμενες  φιγούρες ,  «αμάρτησα». Σκέφτηκα το μαγνητοφωνάκι μου  και πως αν το   είχα στη τσέπη μου θα έμπαινα στον πειρασμό να ηχογραφήσω, να ‘συλλάβω» , έστω  τον αέρα που εκτόπιζαν αυτά τα περιστρεφόμενα ουράνια σώματα. Αφέθηκα στον μαγικό  ήχο του ιερού καλαμένιου φλάουτου με την θεϊκή πνοή . Ένοιωσα ότι αυτό που περικλείει το κρανίο μου χωράει άπειρες ακόμη εκπλήξεις.




Έβλεπα μπροστά μου τον φόβο της φθοράς της ανθρώπινης σάρκας να ξεπερνιέται και τις δυνατότητες ελέγχου του πνεύματος στο σώμα να φτάνουν μέχρι το επίπεδο ελέγχου του κυκλοφορικού συστήματος και της εξαφάνισης του πόνου. Μέσα στον εκστατικό τους κύκλο  μερικοί δερβίσηδες τρυπούσαν με βελόνες το σώμα τους , χωρίς  ωστόσο να τρέχει σταγόνα αίμα. Ένοιωθα την τάξη των αισθήσεων μου να καταδύεται στην αρχέγονη αναπαράσταση αυτής της ένωσης. Ένοιωθα  «το έδαφος από κάτω και τον Θεό από πάνω» όπως έλεγαν οι Σούφι. Ο αμυδρός φωτισμός σε σύμπραξη με την ηχητική αρμονία ανέδυε την μυσταγωγία του χορού, σμιλεύοντας εκστατικά όλα τα συναισθήματα. Μέσα από την εικόνα τους , το μυαλό μου ταξίδεψε μερικά χρόνια πίσω , σε ένα άλλο χώρο σε μια άλλη τελετή  που είχε βαθιές ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα, στις μυστηριακές τελετές προς τιμή του Διονύσου.
Την ημέρα της ονομαστικής εορτής μου, του Αγίου Αθανασίου , βρέθηκα στο χωριό Αγία Ελένη  Σερρών κοντά στους  «ξυπόλητους χορευτές»  τους Αναστενάρηδες , τους πυροβάτες  που «στην θράκα σβήνουν τους καημούς τους , διώχνουν το κακό , το καταπατούν». Κρατούσαν εικόνες στα χέρια τους με  ιστορία 1400 ετών όπου ο Άγιος Κωνσταντίνος αντικαθιστά τον Διόνυσο και η Αγία Ελένη τη Ρέα – Κυβέλη. Ο βαριαναστενάρης   μάλιστα έλεγε ότι ο ρυθμός , δύο τετάρτων, είναι οργιώδης και χαρακτηρίζεται από πολλών ταχυτήτων πηδήματα ενώ διαρκεί περίπου δύο ώρες. Ακόμα και το όνομα των αναστενάρηδων  προέρχεται από τους αναστεναγμούς τους ¨εχ! Εχ, ιχ, ιχ, ουχ, ουχ! « -Στάχτη να γίνει το κακό και να δεθεί στην στάχτη  και ποτέ να μην τολμήσει να φανεί πάνω στη γη σε ανθρώπων το κεφάλι».
Με αυτούς τους συνειρμούς σκέφτηκα ότι στη βυζαντινή εποχή οι Δερβίσηδες και οι πυροβάτες συνυπήρχαν μέσα από τους μεταφυσικούς μυστηριακούς κώδικές τους. Ο Άγιος Αθανάσιος οπαδός του Αρείου , της αίρεσης των Αρειανών  «εκχριστιάνισε» το έθιμο και οι πιστοί δοκίμαζαν την πίστη τους χορεύοντας στα κάρβουνα. Έτσι θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι η ακαία , είναι η συμβολική  νίκη απέναντι στο φόβο της φθοράς της ανθρώπινης σάρκας. Το σίγουρο πάντως είναι ότι όπως η νόηση μας βρίσκει την έκφραση μέσα από την σκέψη και το λόγο, έτσι και το σώμα μας θα βρίσκει πάντα την διέξοδο μέσα από την κίνηση και τον χορό.
Αισθανόμουνα την απουσία της λογικής μου και έτσι μπορούσα να προσλάβω το φανταστικό και το πραγματικό με την λάμψη μιας αμείλικτης ποίησης. Ναι, γιατί ποίηση ήταν αυτό που ζούσα. Η κίνηση , οι χαρακτήρες , η λιτότητα της τελετουργίας , οικοδομούν στον ακατέργαστο εσωτερικό κόσμο μια αφήγηση της πνευματικής  δύναμης των ανθρώπων. Η γλώσσα αυτή του χορού υπάρχει και την βλέπεις αλλά δεν γράφεται.Το γράψιμό μου τη συλλαμβάνει εξωτερικά μιας και δεν μπορώ να δουλέψω το ιδιοφυές του βάθους των αιώνων. Ωστόσο , αυτή η σαγήνη σε βγάζει από την στρατόσφαιρα , εκεί όπου η αυταπάτη των ονείρων φλέγεται.
Αυτή η μέρα και η νύχτα , στάθηκε μοναδική και συμπλήρωσε με ευτυχία ένα κενό μέσα μου. Όλοι ξέρουμε όμως, πως την ευτυχία την διαδέχεται η δυστυχία και ίσως αποκτά την μεγάλη της αξία . Η κοινοτοπία όμως αυτή φαίνεται πως πήρε αναβολή μιας και οι γεμάτες στιγμές δημιουργίας και χαράς , θα χάραζαν και την επόμενη μέρα. Τα βήματά μου με οδηγούσαν ακολουθώντας  τον άνεμο σε ψηλά πατώματα. Έμπαινα μέσα έχοντας σκοπό να δω  και έβγαινα πιο μεγάλος και με την αίσθηση της δημιουργίας αιώνιων φιλιών. Αυτή άλλωστε πρέπει να είναι και η ευλογία των Θεών.  Περίμενα  με αγωνία την επόμενη συνάντηση , αυτή τη φορά με τον Νικηφόρο , και το μοναδικό μουσικό σχήμα  ‘Βόσπορος’ . Θα περνούσαμε τον αιωνόβιο ψηλό μαντρότοιχο στο μ μοναστήρι του χωριού Τσίγκελκοι  μπαίνοντας στον ορθόδοξο χώρο ή μάλλον κατευθείαν στην εποχή του βυζαντίου.  
Όταν επισκέπτεσαι μέρη της Ανατολής να ξεφεύγετε από το κοπάδι των επισκεπτών – τουριστών  και τα καθορημένα όρια που χάραξαν τα τουριστικά γραφεία σε συνεργασία με την προπαγάνδα της εξουσίας . Να περάσετε τον τοίχο και να βυθιστείτε στην πραγματικότητα του τόπου και της   ζωής. Εκεί πίσω είναι η αλήθεια που πάντα πρέπει να ψάχνετε. Πίσω από τις τουριστικές φωτογραφίες. Μέσα στο βλέμμα των ανθρώπων και την κραυγή του χώρου.






ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΒΟΟΣ ΠΕΡΑΣΜΑ"  - ΚΕΦΑΛΑΙΟ  ΜΕΒΛΑΝΑ - ΣΟΥΦΙ




ΣΕΜΑΖΕΝ...



ΣΟΥΦΙ